‘असंगठित क्षेत्रका श्रमिकले कहिले सामाजिक सुरक्षा पाउने ?’

काठमाडौं, माघ २९ ।

अनौपचारिक क्षेत्रमा काम गर्ने श्रमिकले श्रम ऐन, २०७४ र योगदानमा आधारित सामाजिक सुरक्षा ऐन, २०७४ ले तोकेको सेवा–सुविधा प्राप्त गर्न नसकेको भन्दै सांसदले सरकारको ध्यानाकर्षण गराएका छन् ।

प्रतिनिधिसभाको बुधबारको बैठकको शून्य समयमा सांसदले असंगठित क्षेत्रमा काम गर्ने श्रमिक अत्यन्त न्यून ज्यालामा काम गर्न बाध्य भएको भन्दै कानुनले तोेकेको सेवा–सुविधा उपलब्ध गराउन सरकारलाई आग्रह गरेका हुन् ।

नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा)का सांसद बीनाकुमारी श्रेष्ठ असंगठित क्षेत्रका श्रमिकलाई योगदानमा आधारित सामाजिक सुरक्षा योजनामा सहभागी गराउन सरकारको ध्यानाकर्षण गराइन् ।

उनले घरेलु श्रमलाई स्थानीय सरकारअन्तर्गत् दर्ता गरी त्यसलाई व्यवस्थित गर्न सरकारको ध्यानाकर्षण गराइन् ।

‘औपचारिकभन्दा अनौपचारिक श्रमबजार वृद्धि भइरहेका छन्’–उनले भनिन्–‘श्रम ऐन र सामाजिक सुरक्षा ऐन जारी भएको दुई वर्ष बिते पनि ऐनले तोकेको सेवा–सुविधा अझै पाउन सकेका छैनन्, असंगठित क्षेत्रका श्रमिकले सामाजिक सुरक्षा कहिलेसम्म पाउने हो ? निश्चित गर्न तत्काल पहल गर्न सरकारको ध्यानाकर्षण गराउँछु ।’

सरकारले पहिलो चरणमा औपचारिक क्षेत्रका श्रमिकलाई योगदानमा आधारित सामाजिक सुरक्षा योजनामा सहभागी गराउन सामाजिक सुरक्षा कार्यक्रम सुरु गरेको छ ।

अनौपचारिक क्षेत्रमा काम गर्ने ठूलो संख्याका श्रमिक अहिले पनि श्रम ऐन र सामाजिक सुरक्षा ऐनले प्रत्याभूत गरेको सुविधा प्राप्त गर्नबाट वञ्चित हुँदै आएका छन् ।

नेकपाकै सांसद शान्तिमाया तामाङ पाख्रिनले वैदेशिक रोजगारीका क्रममा देखिएको विकृति रोक्न तत्कालै पहल थाल्न सरकारलाई आग्रह गरिन् ।

सुन्दर भविष्य निर्माण गर्ने रंगिन सपना बोकेर खाडीमा पसिना बगाएका युवा–युवतीले तीनरचार वर्षपछि स्वदेश फर्कंदा साथमा श्रीमानरश्रीमती वा सम्पत्ति कुनैपनि नहुने अवस्था आएको भन्दै त्यस्ता गतिविधिमा संलग्नलाई कडाभन्दा कडा कारबाही गर्न माग गरिन् ।

‘वैदेशिक रोजगारीमा विकृति झांगिँदै गएको छ’–उनले भनिन्–‘श्रीमानरश्रीमती विदेशमा हुँदा घर परिवार सम्हाल्न नसक्ने महिलारपुरुष र अर्काको घर परिवार बिगार्ने पुरुष र महिला दुवैलाई कारबाही गर्न कडाभन्दा कडा कानुनको व्यवस्था गर्न सरकारको ध्यानाकर्षण गराउँछु ।’

नेकपा सांसद विद्या भट्टराईले ‘कोरोनाभाइरस’को संक्रमण नभित्रियोस् भनेर त्रिभुवन अन्तर्रा्ष्ट्रिय विमानस्थलमा रहेको स्वास्थ्य परीक्षण उपकरणको प्रभावकारी प्रयोग गर्न सरकारको ध्यानाकर्षण गराइन् ।

नेपाल भ्रमण वर्षलाई सफल बनाउन नेपाल कोरोनाभाइरसमुक्त मुलुकका रुपमा रहेको सन्देश विश्वभर फैलाउन आवश्यक रहेको उनको भनाइ थियो ।

यती ‘होल्डिङ’बारे श्वेतपत्र माग

नेकपा सांसद बिन्दा पाण्डेले ललिता निवास जग्गा प्रकरणमा संलग्न दोषी कोही नछुट्ने र कोही निर्दोष नपर्ने गरी न्यायिक निरुपण गराउन सरकारको ध्यानाकर्षण गराइन् ।

नेपाल एअरलाइन्सको ‘वाइडबडी’ खरिद, तारागाउँको सरकारी जग्गा दुरुपयोग र नेपाल आयल निगमको जग्गा खरिद प्रकरणको तत्काल अनुसन्धान गर्न आग्रह गरिन् ।

यती ‘होल्डिङ’को जग्गा विवाद प्रकरणमा श्वेतपत्र जारी गरी यथार्थ जानकारी गराउन माग गरिन् ।

नेकपाका विशाल भट्टराईले बालुवाटारस्थित ललिता निवास जग्गा हिनामिना प्रकरण ढिलै भएपनि अदालतमा पुगेको भन्दै अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगलाई धन्यवाद दिए ।

उक्त जग्गा प्रकरणमा संलग्न दोषीमाथि अदालत र अख्तियारले कडाभन्दा कडा कारबाही गरोस् भन्दै उनले देशभरका अतिक्रमणमा परेका सार्वजनिक जग्गा खोज्न उच्चस्तरीय आयोग बनाउन माग गरे ।

नेकपा सांसद शशी श्रेष्ठले महिलामाथि भइरहेको हिंसाको अन्त्य गरी समातामूलक भूमिका निर्वाह गर्नुपर्ने राष्ट्रिय महिला आयोगको पदाधिकारी रिक्त रहेको भन्दै तत्काल पदाधिकारी नियुक्त गर्न सरकारको ध्यानाकर्षण गराइन् ।

अधिकांश संवैधानिक आयोगमा पदाधिकारी रिक्त रहेको भन्दै उनले तत्काल पदाधिकारी नियुक्त गरी आयोगका काम–कारबाहीलाई प्रभावकारी बनाउन आग्रह गरिन् ।

नेकपा संसदीय दलका सचेतक शान्ता चौधरीले नागरिकलाई सिंहदरबार प्रवेशमा सहज बनाउन सरकारको ध्यानाकर्षण गराइन् ।

उनले नागरिकता र राष्ट्रिय परिचयपत्रका आधारमा निर्वाधरुपमा सिंहदरबार प्रवेश दिलाउन माग गरिन् ।

नेकपा सांसद शेरबहादुर तामाङले सिन्धुपाल्चोकको जुगल गाउँपालिकामा कोरोनाभाइरस फैलिएको भन्ने हल्लामा कुनै सत्यता नभएको र त्यस्ता अफवाहको प्रतिवाद गर्दै सत्यतथ्य सार्वजनिक गर्न माग गरे ।

नेकपा सांसद विष्णु शर्माले छाउगोठ भत्काएरमात्रै कुसंस्कार नहट्ने भन्दै सम्बन्धित क्षेत्रमा चेतना फैलाउन सरकारको ध्यानाकर्षण गराइन् । (रासस)